Γεροντική άνοια

Ως (γεροντική) άνοια χαρακτηρίζεται το σύνδρομο εκείνο που προοδευτικά μειώνει τις εγκεφαλικές και γνωσιακές λειτουργίες. Ο ασθενής εμφανίζει έκπτωση στις νοητικές λειτουργίες με προβλήματα στην μνήμη, την ίδια την ομιλία και την συγκέντρωση. Άμεσα, δημιουργούνται προβλήματα στην καθημερινότητα και την κοινωνική ζωή του ατόμου. Η πιο κοινή αιτία της άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες ασθένειες όπως εγκεφαλικό, Πάρκινσον κ.α.

Η άνοια, γι’ αυτό ονομάζεται και γεροντική άνοια, εμφανίζεται κυρίως σε άτομα άνω των 65 χρόνων. Η συχνότητα εμφάνισής της διπλασιάζεται όσο περνούν τα χρόνια, με αποτέλεσμα ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό στα 90 χρόνια να πάσχει από άνοια.

Πρόδρομα, βασικά και σοβαρά συμπτώματα

Πρώτα συμπτώματα της άνοιας

Στα αρχικά συμπτώματα, η άνοια πλήττει το πρόσφατο μνημονικό, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μην θυμούνται που έχουν βάλει τα πράγματά τους και να επαναλαμβάνουν τις ίδιες ερωτήσεις στους κοντινούς τους ανθρώπους. Αυτά τα συμπτώματα είναι συναφή και με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι η άνοια δεν πρέπει να συγχέεται με το Αλτσχάιμερ. Η άνοια περιγράφει κάτι γενικό και έχει πολλές μορφές, ενώ το Αλτσχάιμερ είναι μία συγκεκριμένη ασθένεια που απλά ευθύνεται σε ένα συντριπτικό ποσοστό για την άνοια.

Τέλος, στα πρώιμα συμπτώματα μπορούμε να συναντήσουμε ψυχιατρικά και νευρολογικά συμπτώματα.

Βασική συμπτωματολογία άνοιας

Τα παραπάνω συμπτώματα γίνονται πιο έντονα, με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονο πρόβλημα στις καθημερινές δραστηριότητες και στην αυτοεξυπηρέτηση, στα ψώνια του σπιτιού, στην λήψη φαρμάκων τη σωστή στιγμή. Στα βασικά συμπτώματα ανήκει το παραλήρημα και οι ψευδαισθήσεις. Όσον αφορά την απώλεια μνήμης, πλέον γίνεται πιο έντονη από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον.

Συμπτώματα σοβαρής άνοιας

Τα άτομα με σοβαρή άνοια δεν είναι δυνατόν να μείνουν μόνα τους στο σπίτι, χωρίς βοήθεια, καθώς καθίστανται ανίκανα να επιτελέσουν βασικές εργασίες όπως το μπάνιο, το ντύσιμο, το φαγητό. Επίσης εμφανίζουν παντελή αδυναμία να αναγνωρίσουν άτομα του περιβάλλοντός τους και είναι πιο έντονες οι ψυχοκινητικές δυσλειτουργίες, όπως η αδυναμία βάδισης.

Τεστ άνοιας – Τι ισχύει

Δύο είναι τα πιο διαδεδομένα τεστ άνοιας. Το MMSE (Mini Mental State Examination) και το τεστ του ρολογιού (clock drawing test). Με αυτά παρακολουθείται η πορεία του ασθενούς και ελέγχεται κατά πόσο μπορεί η εκάστοτε θεραπεία να προβεί αποτελεσματική. Στα τεστ ελέγχεται ο προσανατολισμός, η γλώσσα, η μνήμη, η γραφή κ.α.

Παράγοντες που επηρεάζουν την άνοια

• Μεγάλη ηλικία
• Χτυπήματα κεφαλής
• Γυναικείο φύλο
• Υπέρταση, διαβήτης
• Κληρονομικότητα και συγκεκριμένα γονίδια

Διάγνωση

Η διάγνωση τίθενται με βάση το ιστορικό του κάθε ασθενούς και την περαιτέρω διερεύνηση της τωρινής του κατάστασης υγείας. Απεικονιστικές εξετάσεις όπως αξονική και μαγνητική τομογραφία είναι πολύ βοηθητικές για να δείξουν την εσωτερική δομή του εγκεφάλου και να αποκλείσουν ή να επιβεβαιώσουν διάφορες παθήσεις.

Στάδια της άνοιας συνοπτικά

1. Αρχικά δεν υπάρχει καμία νοητική έκπτωση ούτε ένδειξη σε κλινικές εξετάσεις
2. Πολύ μέτρια νοητική έκπτωση. Το άτομο ξεχνάει που έχει τοποθετήσει αντικείμενα και δεν μπορεί να θυμηθεί ονόματα
3. Μέτρια νοητική έκπτωση όπου ο ασθενής στην εργασία του δεν έχει καλή απόδοση, αποπροσανατολίζεται, έχει μειωμένη ικανότητα μνήμης και συγκέντρωσης, δεν θυμάται πρόσφατα σημαντικά γεγονότα
4. Σχετικά σοβαρή έκπτωση μνήμης, όπου σε αυτό το στάδιο ο ασθενής δεν μπορεί να επιβιώσει τελείως μόνος του. Πλέον συγκρατεί μόνο πολύ βασικά ονόματα και ακόμα εκτελεί μόνος του το ντύσιμο, το μπάνιο κ.τ.λ.
5. Σοβαρή νοητική έκπτωση, όπου οι ασθενείς δεν γνωρίζουν το περιβάλλον, τον χρόνο, την εποχή. Χρειάζονται συνεχώς κάποιον να τους προσέχει

Θεραπευτική προσέγγιση της άνοιας

Η άνοια είναι μία νόσος που εξελίσσεται και δεν μένει σταθερή. Η ιατρική κοινότητα παγκοσμίως δεν έχει βρει κάποιο θεραπευτικό πρωτόκολλο που να θεραπεύει την άνοια, αλλά έχει βρει τρόπους να επιβραδύνει την εξέλιξή της και κατ’ επέκταση να προσφέρει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έναν ποιοτικό τρόπο ζωής.

Ο γενικός κανόνας αντιμετώπισης της άνοιας, από την υποψία ήδη ότι κάτι μπορεί να συμβαίνει, είναι η σωστή ενημέρωση του ίδιου του ασθενούς και της οικογένειάς του ώστε να μπορούν να προσφέρουν πραγματική υποστηρικτική φροντίδα τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Η φαρμακευτική αγωγή στοχεύει στο να περιορίσει τα συμπτώματα τα οποία παρουσιάζονται στο άτομο. Η πρώιμη χορήγηση της αγωγής είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση της άνοιας, τότε που τα συμπτώματα είναι ήπια. Σημαντικές είναι οι διάφορες τεχνικές μνήμης σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή, ώστε το μυαλό να βρίσκεται σε εγρήγορση.

Μερικές πολύ σημαντικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν

• Διατηρήστε ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα
• Σημειώστε όπου σας βολεύει ποιες καθημερινές δουλειές έχετε να κάνετε. Ο πίνακας ανακοινώσεων βοηθάει πολύ καθώς είναι ένα από τα καλύτερα οπτικά μέσα υπενθύμισης
• Βάλτε ετικέτες σε διάφορα αντικείμενα που χρειάζεται να αναγνωρίζετε άμεσα
• Γράψτε όλα τα σημαντικά για εσάς τηλέφωνα σε κάποιο σημείο δίπλα στο τηλέφωνο
• Βάλτε ρολόι σε κάθε δωμάτιο
• Αγοράστε καθημερινά εφημερίδα, σας κρατάει ενήμερους για την ημερομηνία και τις εξελίξεις